Krystian Kamiński

Krystian Kamiński

Donald Trump zaproponował swój plan pokojowy dla Strefy Gazy. Plan ten składa się z 20 punktów. Podstawowym założeniem tego planu jest, że 72 godziny od przerwania walk strony zwolnią wszystkich jeńców i zakładników. Podkreślę, że obie strony, bo choć zachodnie i polskie media głównego nurtu niechętnie to przyznają, Izrael też bierze zakładników. Od wielu lat stosuje praktykę tzw. aresztów administracyjnych bez zezwolenia sądowego i zarzutów prokuratorskich. Zatem Hamas ma zwolnić wszystkich 20 żywych zakładników i wydać ciała 28 zakładników nieżyjących. Organizacja poinformowała, że to ostatnie może być nie w pełni możliwe, bowiem część ciał jest już niedostępna. Być może zostały anihilowane w czasie działań wojennych.

AMERYKAŃSKI POKÓJ W PALESTYNIE?

Donald Trump zaproponował swój plan pokojowy dla Strefy Gazy. Plan ten składa się z 20 punktów. Podstawowym założeniem tego planu jest, że 72 godziny od przerwania walk strony zwolnią wszystkich jeńców i zakładników. Podkreślę, że obie strony, bo… pic.twitter.com/GjB0C8gbAz

— Krystian Kamiński 🇵🇱 (@K_Kaminski_) October 13, 2025

Ze swojej strony Izrael ma zwolnić 1,7 tys. Palestyńczyków zatrzymanych w Strefie Gazy po 8 października 2023 roku, w tym wszystkich jeńców, kobiety i dzieci oraz wyda ciała 15 zabitych, które przetrzymuje. Izrael ma też zwolnić 250 Palestyńczyków, skazanych wcześniej na dożywocie. Hamas stara się aby wśród nich był Marwan al-Barghusi, skazany w 2002 r. za organizację zamachów na pięć wyroków dożywocia. Choć wywodzi się on z Fatahu stał się opozycjonistą tej organizacji kierującej Organizacją Wyzwolenia Palestyny i władzami Autonomii Palestyńskiej.

W okresie przejściowym Izrael ma wycofać swoje oddziały na pierwszą linię określoną jako linię wycofania. Wraz z postępami w realizacji rozejmu izraelscy żołnierze mają wycofywać się na coraz bardziej peryferyjne strefy wzdłuż granic Strefy, ale plan nie daje żadnego sztywnego sformułowania zobowiązującego izraelskie siły zbrojne do wycofania się z palestyńskiej eksklawy, czyli przywrócenia status quo ante.

Plan odrzuca możliwość aneksji palestyńskiej eksklawy przez państwo syjonistyczne. Plan nie przewiduje również przymusowego przesiedlenia ludności Strefy Gazy z jej granic, co pozostaje w sprzeczności z pierwszymi deklaracjami Trumpa na temat tej kwestii po ponownym objęciu władzy w USA. Przypomina to nam raz jeszcze, by nigdy nie traktować zbyt poważnie najbardziej radykalnych deklaracji obecnego lokatora Białego Domu, dla którego szokowanie, sprawianie wrażenia własnego radykalizmu i nieprzewidywalności jest częścią wytrącania z równowagi rywali i potencjalnych partnerów.

Natychmiast po przyjęciu porozumienia eksklawa ma być całkowicie otwarta dla wszelkiej pomocy humanitarnej, której dystrybucją zajmą się agendy ONZ i Czerwony Półksiężyc, co jest głównym pozytywem wynikającym z planu, biorąc pod uwagę, że od marca jedyne punkty dystrybucji żywności w Strefie Gazy rozlokowane były przy egipskiej granicy. Rozdzielała ją izraelsko-amerykańska Fundacja Humanitarna Gazy. Aż nazbyt widoczna była stojąca za takim rozmieszczeniem wola wymuszenia ruchu głodujących Palestyńczyków w kierunku Egiptu, co w moim przekonaniu potwierdza ówczesne dążenie Tel Awiwu i Waszyngtonu do usunięcia części z nich z eksklawy. W dodatku w okolicy tych „punktów humanitarnych” izraelscy żołnierzy urządzali faktyczne polowania na Palestyńczyków. Udokumentowano przypadki celowego ostrzału ludzi zmierzających do punktów dystrybucji żywności przez Izraelczyków zostały już wielokrotnie potwierdzone. Obecny rozejm daje jakąś nadzieję na wstrzymanie rozwoju klęski głodu i wspomnianych polowań na ludzi.

Zarządzanie Strefą Gazy ma objąć „technokratyczny, apolityczny komitet palestyński” złożony z Palestyńczyków i cudzoziemców, który zostanie jednak podporządkowany „Radzie Pokoju”, na czele której chce stanąć sam Trump i w której składzie widzi byłego premiera Wielkiej Brytanii Tony’ego Blaira. Tego samego, który w pamięci świata arabskiego zapisał się przede wszystkim jako gorący orędownik i uczestnik agresji na Irak, która uruchomiła domino destabilizacji Bliskiego Wschodu.

Brak konkretniejszych zapisów jak i w jakim terminie te organy będą zarządzać Strefą. Pojawia się sugestia, by ostatecznie przekazać eksklawę pod władzę Autonomii Palestyńskiej, ale tylko pod warunkiem jej „reformy”, najpewniej zgodnej z oczekiwaniami Trumpa i jego partnerów.

„Panel ekspertów” ma przygotować plan odbudowy infrastrukturalnej i gospodarczej regionu. Eksklawa ma się stać specjalną strefą ekonomiczną, traktowaną jako osobny byt w polityce celnej. Nie określono przez kogo ma on zostać powołany, przed kim odpowiadać.

Hamas ma zostać całkowicie rozbrojony, a Strefa Gazy zdemilitaryzowana. Jego działacze albo zgodzą się z nowymi ramami politycznymi i administracyjnymi eksklawy, albo mogą ewakuować się do państw arabskich, które zgodzą się ich przyjąć (najpewniej Katar). W eksklawie mają zostać rozmieszczone „Międzynarodowe Siły Stabilizacyjne”, w których zorganizowanie i szkolenie mają być zaangażowane USA, Egipt, Autonomia Palestyńska, a w nadzór także Izrael. Także siły policyjne złożone z miejscowych Palestyńczyków mają zostać „zweryfikowane”.

Podkreślić należy, że jest to autorski plan Trumpa i jego najbliższego otoczenia, który negocjował na poważnie wyłącznie z Izraelczykami. Premier Benjamin Netanjahu już w dniu jego ogłoszenia – 29 września zachwalał go wobec swoich współobywateli, jako zwycięstwo, bo zapewniający uwolnienie wszystkich izraelskich zakładników, a nie nakładający sztywnego zobowiązania do wycofania sił zbrojnych Izraela z palestyńskiego regionu.

Zgadzając się na pierwszy punkt jego planu, to jest uwolnienie wszystkich pozostałych w jego ręku zakładników w ciągu 72 godzin, palestyńska organizacja zadeklarowała, że część przedstawionych przez amerykańskiego prezydenta wymaga dalszych negocjacji. Zastrzeżenia organizacji budzi plan politycznej transformacji palestyńskiego regionu, oraz faktyczne rozbrojenie i wykorzenienie Hamasu, jako organizacji ze Strefy Gazy. Hamas chce wprowadzić do porozumienia zapisy o gwarancji bezpieczeństwa dla Strefy Gazy i zobowiązanie Izraela do niepodejmowania działań militarnych w eksklawie, także o charakterze dywersyjno-specjalnym. Bez takich gwarancji – i ze strony Tel Awiwu, i Waszyngtonu – plan oznacza klęskę organizacji, która zgodziłaby się po prostu na polityczną abdykację, a w praktyce najpewniej dalszą eksterminację, bo przecież straciłaby lewar w postaci zakładników. Inaczej niż Hamas, Izrael z łatwością może zacząć zatrzymywać kolejnych Palestyńczyków, by odbudować swój zasób zakładników.

Rozejm zawarty w listopadzie zeszłego roku z libańskim Hezbollahem nie powstrzymał Tel Awiwu ani przed dalszą okupacją kilku punktów na terytorium Libanu, ani przed dalszymi, choć już punktowymi atakami w działaczy organizacji libańskich szyitów. Wbrew apelowi amerykańskiego prezydenta z 3 października Izrael nie wstrzymał działań zbrojnych w Strefie Gazy. Izraelowi tym łatwiej będzie obchodzić zapisy planu Trumpa, ponieważ są one bardzo ogólnikowe.

Plan będąc ultimatum postawionym Hamasowi, został przygotowany całkowicie poza międzynarodowo uznaną reprezentacją narodu palestyńskiego – OWP oraz tworzoną przez nią Autonomią Palestyńską. Izrael i Trump mają interes w dezawuowaniu tych struktur, które mają podstawę w prawie międzynarodowym i w umowach podpisanych przez Izrael, czyli przede wszystkim porozumieniach z Oslo fundujących Autonomię Palestyńską, dającą jakąkolwiek instytucjonalno-materialną podstawę pod rozwiązanie dwupaństwowe.

To ostatnie jest zresztą tylko napomknięte i to bardzo mętne. Według 19 punktu planu w przypadku „przeprowadzenia w dobrej wierze programu reform Autonomii Palestyńskiej, może zostać stworzona wiarygodna droga do samostanowienia Palestyńczyków i państwowości, które uznajemy jako aspirację narodu palestyńskiego”.

Plan, będąc w istocie ultimatum wobec Hamasu, nie dając żadnych politycznych gwarancji reszcie Palestyńczyków. Nie spełnia zarazem ostatecznie oczekiwań Benjamina Netanjahu i stojących za nim żydowskich nacjonalistów, które sprowadzają się do bardziej bezpośredniej kontroli nad Strefą Gazy, być może kolonizacji jej fragmentu, na podobieństwo Zachodniego Brzegu, usunięcia z niej części Palestyńczyków, a na pewno ostatecznego uznania przez świat, że nie ma perspektywy powstania palestyńskiego państwa, zaś kwestia palestyńska to wewnętrzna kwestia Izraela.

Cała fala deklaracji uznania państwowości Palestyny, już także przez czołowe państwa zachodnie i groźba sankcji ze strony państw europejskich (hiszpański parlament właśnie uchwalił embargo na handel bronią i paliwem lotniczym z Izraelem), personalna ambicja chimerycznego Trumpa, celującego w Pokojową Nagrodę Nobla (w tym roku ostatecznie się nie udało) przyniosły ogólnikowy i jednostronny dokument, który może przynieść wytchnienie głodującym mieszkańcom Strefy Gazy, ale który może przejść do historii równie szybko jak rozejm trwający od stycznia do marca, zerwany przez Izrael mimo wywiązywania się Hamasu z jego warunków.

Krystian Kamiński, b. poseł Konfederacji na Sejm

Na szczycie Szanghajskiej Organizacji Współpracy przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej już otwarcie zanegował rolę Stanów Zjednoczonych na świecie, starając się zaprezentować jako bardziej przewidywalny i korzystniejszy partner od Waszyngtonu. W warunkach świata wielobiegunowego ma szanse na sukces.

W dniach 31 sierpnia – 1 września odbył się szczyt Szanghajskiej Organizacji Współpracy w chińskim Tianjinie, który został zaplanowany tak, by umożliwić zebranym na nim politykom uczestniczyć w pekińskich obchodach zakończenia drugiej wojny światowej w Azji Wschodniej.

SzOW, znana również pod anglojęzycznym akronimem SCO, powstała jako formuła uzgadniania zaangażowania Chińskiej Republiki Ludowej na terenie poradzieckiej Azji Środkowej z Moskwą i stabilizacji tego niepewnego regionu na przełomie wieków. Rosja, uznając w XXI wieku coraz większy priorytet współpracy z Chinami, ale też, chcąc nie chcąc, ich rosnącą potęgę, z zadowoleniem przyjęła powstanie tej platformy. Jednak od tego czasu SzOW zmieniła swój charakter. Do dwóch mocarstw oraz Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu i Uzbekistanu dołączyły następnie Indie wraz z Pakistanem, Iranem i Białorusią.

Mongolia. Azerbejdżan, Armenia, Turcja, Kambodża, Sri Lanka, Arabia Saudyjska, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Egipt, Bahrajn, Kuwejt, Birma, Nepal i Malediwy są „partnerami w dialogu”, czyli obserwatorami. Rozszerzanie organizacji jest bardziej na rękę Pekinowi, mniej Rosji, która próbowała zwiększyć w niej swoje aktywa, włączając do organizacji, mające punkt ciężkości w głębokiej Azji, Białoruś w 2024 r.

Na członków SzOW przypada 23 proc. światowego PKB w wartościach nominalnych i 43 proc. światowej populacji. Inna sprawa, że wskaźnik nominalnego PKB w dolarach niewiele nam mówi, w warunkach, gdy Azja Wschodnia stała się już regionem z własnym kapitałem, konkurencyjną technologią i przemysłem oraz wzrastającym udziałem relacji handlowych państwa w jego ramach.

Rangę szczytu podkreśla to, że poza liderami państw członkowskich i oficjalnych partnerów, w Tianjinie pojawili się również premier Malezji, premier Wietnamu, prezydent Laosu, prezydent Turkmenistanu a także sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres. Nie było natomiast przywódców Arabii Saudyjskiej, ZEA, Kataru, Bahrajnu oraz Kuwejtu.

Chińczycy wykorzystali szczyt do promowania idei współpracy w dziedzinie sztucznej inteligencji. Uzgodniono też powstanie „banku rozwoju” SzoW, co jest kolejnym dużym przedsięwzięciem finansowym w jakie angażuje się Pekin, i kolejnym oczkiem sieci przepływów finansowych, które mają podważyć dominację USA w obszarze finansowym, gdzie ich wpływy wciąż są najsilniejsze.

W rozmowach z Xi cel dedolaryzacji handlu został jasno podkreślony przez Władimira Putina. Jednak rosyjski przywódca nie usłyszał satysfakcjonujących dla siebie deklaracji chińskich gospodarzy. Choć Pekin promuje rozwój własnych elektronicznych systemów płatności, chińskie banki i firmy nie spieszą się z szerszym wykorzystaniem w handlu z Rosją. Nie otworzyli też możliwości dla rosyjskiego systemu MIR.

Pekin zobowiązał się również do przekazania w tym roku 2 mld juanów (280 mln dolarów) bezzwrotnej pomocy dla państw członkowskich oraz do udzielenia pożyczek dla członków organizacji w wysokości 10 mld juanów (1,4 mld dolarów) w ciągu najbliższych trzech lat.

Manewr Indii

W Tianjinie pojawił się premier Indii Narendra Modi. Przybył on do Chin po raz pierwszy od siedmiu lat. Xi Jinping zorganizował już pierwszego dnia spotkanie dwustronne w kuluarach szczytu. “Jesteśmy zdecydowani rozwijać nasze relacje oparte na wzajemnym szacunku, zaufaniu i wrażliwości” – zadeklarował w jego trakcie Modi. Xi wyraził ze swojej strony nadzieję, że „jeszcze bardziej podniesie” poziom i ufunduje “trwały, zdrowy i stabilny rozwój stosunków dwustronnych”. Przewodniczący ChRL podkreślił, że dwa państwa „nie powinny pozwolić, aby kwestia granicy definiowała ogólne stosunki chińsko-indyjskie” i że rozwój gospodarczy obu krajów powinien być ich głównym celem. Jak uznał – „Dopóki będą zaangażowane w nadrzędny cel bycia partnerami, a nie rywalami, i zapewniania możliwości rozwoju, a nie zagrożeń, stosunki chińsko-indyjskie będą się rozwijać i stale rozwijać”. Ze swojej strony Modi wyraził zadowolenie, że udało się osiągnąć porozumienie z Pekinem w zakresie kontroli granic i uznał, że na ich spornym, himalajskim odcinku osiągnięto stan „pokoju i stabilności”. Ogłosił decyzję o przywróceniu bezpośrednich połączeń lotniczych między dwoma państwami.

INDIE, CHINY, ROSJA – ŚWIAT BEZ AMERYKAŃSKIEGO SCENARIUSZA

Na szczycie Szanghajskiej Organizacji Współpracy przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej już otwarcie zanegował rolę Stanów Zjednoczonych na świecie, starając się zaprezentować jako bardziej przewidywalny i… pic.twitter.com/Q5LK6cKjXT

— Krystian Kamiński 🇵🇱 (@K_Kaminski_) September 9, 2025

Kwestia spornych odcinków granic był najbardziej bezpośrednio zapalną kwestią w relacjach dwóch państw. Starcia w 2020 i 2021 r. Kosztowały co najmniej kilkadziesiąt ofiar po obu stronach, choć w walce nie użyto broni palnej. Zgoda co do wzięcia kwestii w nawias to poważny krok polityczny. Choć tendencja ku ociepleniu nie jest nowa – Modi i Xi spotkali się w kuluarach szczytu BRICS w rosyjskim Kazaniu w październiku zeszłego roku, to tym razem nabrała cech oficjalnych deklaracji i konkretnych działań (Chiny zniosły tuż przed szczytem ograniczenia na eksport do Indii pierwiastków ziem rzadkich i magnesów).

Ocieplenie to następuje w kontekście presji wywieranej na Indie przez USA – nałożenia ceł o łącznej wysokości 50 proc. oraz gróźb uderzenia sankcjami pośrednimi, które będą odnosić się do nabywców rosyjskiej ropy naftowej i paliw. Indie są drugim największym importerem rosyjskiej ropy. Jej rafinacja i sprzedaż wytworzonych z niej produktów na rynkach światowych przynosi Hindusom poważne zyski.

Amerykański intruz w Eurazji

Przewodniczący ChRL w swoim przemówieniu na forum szczytu podkreślił, że świat potrzebuje przewidywalnej swobody handlu zamiast barier, a w czytelnej aluzji do polityki USA stwierdził, że „cienie mentalności i zastraszania z czasów zimnej wojny nie zniknęły”. Wzywał do „bardziej zbalansowanych ram zarządzania światowego”, co było jasnym odrzuceniem dawnej epoki hegemonii Waszyngtonu i jego bloku. Przestrzegał przed „zewnętrznymi ingerencjami” ukazując Amerykanów w Eurazji jako intruzów zza wielkiej wody. Odnosiło się to licznych inicjatyw hiperaktywnego Donalda Trumpa w sprawie konfliktu bliskowschodniego, indyjsko-pakistańskiego, czy azerbejdżańsko-armeńskiego konfliktu. Xi chciał przedstawić Chiny jako przewidywalnego partnera chcącego świat stabilizować, w przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych. Ten przekaz zapewne trafi do elit wielu krajów spoza Zachodu.

Premier Modi zamanifestował, że Indie nie zamierzają podporządkowywać się agendzie politycznej Waszyngtonu, szczególnie wobec takiego traktowania jego państwa. Indie już wcześniej sygnalizowały niezadowolenie z trumpowskiej dyplomacji. Zaprzeczały, że to amerykańska mediacja doprowadziła do przerwania militarnej wymiany z Pakistanem – takie przedstawianie sprawy przez Trumpa Hindusi uznali za uprzedmiatawianie ich państwa jako pośledniego i nie dającego sobie rady z rozwiązywaniem własnych konfliktów i stabilizacją własnej sytuacji. Indie mają być też niezadowolone ze sposobu w jaki Amerykanie negocjowali nową umowę handlową, kwestionując już zawarte kompromisy i wysuwając coraz to nowe żądania. Niezbyt udana majowa konfrontacja z Pakistanem również mogła skłonić indyjskiego premiera do szukania odprężenia w relacjach z Pekinem, wspierającym Islamabad, także uzbrojeniem.

Smok obejmuje niedźwiedzia

Jeszcze bardziej kordialne było relacje przewodniczącego ChRL z prezydentem Rosji Władimirem Putinem. W trakcie spotkania dwustronnego podpisano memorandum w sprawie budowy gazociągu Siła Syberii 2. W zeszłej dekadzie Rosjanie zbudowali gazociąg Siła Syberii, który od 2019 r. zaczął dostarczać do ChRL surowiec ze złóż wschodniosyberyjskich.

Pod koniec zeszłego roku Siła Syberii osiągnęła projektowy poziom przesyłu “błękitnego paliwa” 38 miliardów metrów sześciennych rocznie. Siła Syberii 2 ma transportować około 50 mld m sześc. gazu rocznie, a co ważne, jako 950-kilometrowa rura wiodąca przez Mongolię ma sięgnąć jamalskich złóż na rosyjskiej dalekiej Północy.

Oczywiście mamy do czynienia dopiero z memorandum. To dopiero wstęp do negocjacji, które Chińczycy swoi sposobem będą przeciągać, by uzyskać korzystniejsze warunku jeśli chodzi o zaangażowanie w samą inwestycję, jak i późniejszy kontrakt na dostawy. W przypadku pierwszej Siły Syberii jej tworzenie trwało około dekady. Niemniej dla Rosji, wykluczanej z rynku europejskiego ten krok to sukces. Tak jak i dla Chin, które z jednej strony dążą do dywersyfikacji źródeł zasilania w surowce energetyczne, z drugiej jednak ze strategicznego punktu widzenia muszą najbardziej doceniać te, z którymi połączenie nie może być zakłócone przez blokadę morską. Przy tej okazji Chiny ogłosiły też zniesienia wiz dla obywateli Rosji na pobyt do 30 dni, na okres roku.

Wyzwanie wobec Zachodu

Aby jeszcze bardziej podkreślić sprzeciw wobec USA Xi, Putin i Modi pokazywali się we trzech i wymieniali uściski dłoni. Premier Indii powiedział rosyjskiemu prezydentowi, że Indie i Rosja stoją ramię w ramię nawet w trudnych czasach, po tym jak Putin nazwał Modiego swoim „drogim przyjacielem”, opisując ich relacje jako „przyjacielskie i pełne zaufania”. W poniedziałek Modi opublikował na X zdjęcie siebie z Putinem w opancerzonej limuzynie Aurus należącej do rosyjskiego przywódcy. Komentatorzy zwracali uwagę na kordialne zachowanie Modiego wobec rosyjskiego przywódcy.

W środę odbyła się w Pekinie parada wojskowa z okazji 80. rocznicy zakończenia drugiej wojny światowej w Azji Wschodniej. Wśród gości należy zauważyć premiera Słowacji Roberta Fico i ministra spraw zagranicznych Węgier Petera Szijjarto.

Łącznie w paradzie wzięło udział 45 oddziałów wojskowych, gromadzących 12 tys. żołnierzy. Zaprezentowano nowe drony latające i morskie o imponujących rozmiarach, także pociski hipersoniczne i międzykontynentalne. Komentatorów zachodnich szczególnie zainteresowały systemy broni laserowej – morski i do użycia na lądzie.

Choć nie znamy parametrów tej broni ani przykładów jej użycia, otrzymujemy obraz państwa posiadającego własny zaawansowany przemysł zbrojeniowy. Konflikt Pakistanu i Indii, w którym wyprodukowane w Chinach samoloty tego pierwszego strąciły maszyny produkcji rosyjskiej i zachodniej, każe przestać lekceważyć potencjału tego przemysłu, który, bez względu na swoje zaawansowanie, ma moce produkcyjne daleko przekraczające moce USA i całego bloku zachodniego.

Zwracało też uwagę wyeksponowanie przez Xi Jinpinga przywódcy Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej Kim Dzong Una, który pokazywał się równie blisko gospodarza co Putin. Można to uznać za manifestację akceptacji dla roli jaką Północni Koreańczycy odgrywają jako sojusznicy Rosji w jej konflikcie z Ukrainą, co emancypuje północnokoreańskiego przywódcę, ale dla Chin jest rzuceniem wyzwania USA i Unii Europejskiej poprzez wskazanie, że bez niego nie uporządkują ukraińskiego pola bitwy.

Wielka Wyspa

Szczyt SzOW i rocznicowa parada były manifestacją mocy Chin, ale też manifestacją, że moc ta jest atrakcyjna dla różnych uczestników stosunków międzynarodowych, w tym tak ważnych jak Rosja, Indie czy Turcja. Warto pamiętać, że szczyt w Tianjinie skupił pięć państwo dysponujących bronią atomową. W bloku atlantyckim są takie trzy. SzOW jest już postrzegany jako prestiżowa i użyteczna platforma. Nawet państwa spoza organizacji, w tym jeden członek NATO, uznają obecność na tej platformie jako szansę na wzmocnienie swojej pozycji.

Wydarzenia w Chinach pokazują konsolidację Eurazji. Nie w tym sensie, by nagle miała zniknąć wrogość Indii i Pakistanu, czy rywalizacja Kazachstanu i Uzbekistanu. Konsolidacja polega na tym, że przywódcy eurazjatyccy mogą zacząć rozwiązywać swoje spory i konflikty, ale też nawiązywać swoją współpracę i stymulować swój rozwój bez uczestnictwa mocarstw i instytucji zachodnich. Gdy na takiej platformie gotowa będzie współdziałać czołowa potęga przemysłowa Chiny, mocarstwo atomowe posiadające parytet z USA, surowcowe zagłębie świata mające wielki wpływ na logistykę transkontynentalną (niedługo także morską, biorąc po uwagę otwieranie się „drogi północnej”) w osobie Rosji oraz Indie – najludniejsze państwo świata dysponujące rzeszami nie tylko młodej i taniej, ale coraz częściej dobrze wykształconej siły roboczej, zetkniemy się z synergią, której USA w swoim obecnym stanie nie za bardzo mają co przeciwstawić. W tą synergię będą włączone zresztą inne wzrastające, ludne azjatyckie rynki z perspektywami jak Wietnam, Indonezja czy Malezja. Tak rozumiana Eurazja rozkłada już ręce przed arabskimi petromonarchiami.

Dlaczego to może się udać? Bo przy wszystkich konfliktach i konkurencji między tymi państwami Chiny proponują im warunki wymiany, kapitał i technologię lepszą niż USA, które właśnie wzięły się za wyżymanie Europy z jej soków ekonomicznych. Broniąc kruszejących podstaw swojej pozycji Waszyngton, co jest doskonale zauważalne na przykładzie Indii, proklamuje dziś zasadę: „kto nie z nami, ten przeciw nam”. Tymczasem Chiny zdają się mieć luksus tolerowania państw szukających równowagi, neutralności, niuansowania polityki zagranicznej. Uznają, że ich potęga przemysłowa oraz wolny handel i tak będą grać na ich korzyść.

Jeśli tak rozumiana konsolidacja eurazjatycka będzie miała miejsce, pomimo rozbieżności interesów, to Polska, przy obecnej naszej polityce, jedzie na zderzenie czołowe z pociągiem historii. Jedzie jako zderzak… nie będąc pewną jak daleko za nią jest amerykański pojazd. Chyba, że kogoś upewniły niedawne mętne deklaracje lokatora Białego Domu. Warto jednak w tym kontekście zauważyć, że my żyjemy na skraju eurazjatyckiej Wielkiej Wyspy a nie w Ameryce Północnej.

Krystian Kamiński

Bez względu jaki będzie wynik dzisiejszego szczytu na Alasce przejdzie on do historii. Tak jak przechodziły do historii, utrwalając się w datach zapamiętanych z podręczników szkolnych, te wszystkie zjazdy i konferencje cesarzy, królów i książąt przeszłych wieków. Przejdą do historii, bo bez względu na to jakie decyzje zapadną (lub nie zapadną) historia wraca w swoje utarte tory. Alaskańskie spotkanie Donalda Trumpa i Władimira Putina pokazuje, manifestuje powrót klasycznych form stosunków międzynarodowych i sposobów uprawiania polityki zagranicznej.

Po pierwsze – unilateralizm. Donalda Trumpa nie interesuje ONZ, NATO, Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Nie tylko jako organy i biurokracje. Nie interesują go także za bardzo państwa będące sojusznikami i partnerami Stanów Zjednoczonych w ramach statutów i procedur tych organizacji. Interesują go USA i ich mocarstwowe interesy – zgodnie ze swoją interpretacją.

SZCZYT TRUMP-PUTIN

Bez względu jaki będzie wynik dzisiejszego szczytu na Alasce przejdzie on do historii. Tak jak przechodziły do historii, utrwalając się w datach zapamiętanych z podręczników szkolnych, te wszystkie zjazdy i konferencje cesarzy, królów i książąt przeszłych… pic.twitter.com/WJFp7cN1VE

— Krystian Kamiński 🇵🇱 (@K_Kaminski_) August 15, 2025

Po drugie – koncert mocarstw. Donald Trump dlatego będzie negocjować los Ukrainy z Władimirem Putinem, a nie Ursulą von der Leyen, Friedrichem Merzem, Emmanuelem Macronem czy Karolem Nawrockim, ponieważ w polityce liczy się on wyłącznie ze sprawczością. Politycy europejscy zostaną jedynie poinformowani o głównych ustaleniach, będą w różnym zakresie brać udział w opracowaniu politycznych form wdrożenia i przystosowania się do decyzji strategicznych, o ile takie zostaną osiągnięte. Z punktu widzenia strategii i polityki Rosja, dokonując inwazji na Ukrainę i utrzymując zdolność do jej prowadzenia, zamanifestowała realną sprawczość. Stało się to mimo pośredniego zaangażowania Stanów Zjednoczonych oraz całego ich bloku sojuszniczego. Moskwa zakwestionowała porządek obowiązujący w Europie od 1991 roku, a właściwie zasady amerykańskiej hegemonii globalnej, które stanowiły, iż tylko USA mają prawo bezpardonowo, środkami militarnymi obalać władze i systemy państwowe (Irak) lub zmieniać granice państw (Kosowo). Zatem…

…po trzecie – koniec globalnego prymatu USA. Sam fakt, że Rosja zdecydowała się rozpocząć konwencjonalną, regularną wojnę w Europie i, prowadząc ją już czwarty rok, nie została pokonana czy zdyscyplinowana przez USA i ich sojuszników potwierdza, że hegemonia Waszyngtonu, której krótka epoka narodziła się w latach 1989-1991, jest skończona. Fakt, którego nie może przyjąć do wiadomość spora część polskich polityków, analityków, publicystów, jest w pełni uświadomiony przez imperatora Imperium Americanum. Trump dostrzegł, że USA nie mają sił i zasobów utrzymywać globalne panowania. Równowaga sił, z wielu względów, zmieniła się na ich niekorzyść, trzeba więc grać starym, znanym przez wieki sposobem – równoważeniem, przeplataniem walki (także wojennej) i negocjacji, uznając innych aktorów międzynarodowych za rywali, ale zarazem podmioty o równym statusie ontologicznym…

… co jednocześnie, po czwarte, oznacza kres legitymizacji polityki zagranicznej USA i ładu międzynarodowego formułą ideologii liberalnej ukierunkowanej ku utopii „globalnej demokracji”, która miała podporządkować egoizm i suwerenność państw „ładowi opartemu na zasadach”. Utopia stara jak same Stany Zjednoczone – państwo-projekt oświeceniowej ideologii, była po prostu próbą projekcji na cały świat ideologii i systemu, według których zostały skonstruowane same USA. W praktyce ta kosmopolityczna utopia nie mogła być zrealizowana przez żadne organizacje międzynarodowe czy ponadnarodowe, które nie stały się podmiotem globalnej władz mocą równie globalnej zgody „wolnych z wolnymi, równych z równymi” (my, Polacy bardzo lubimy takie utopie, prawda?). W praktyce idea globalnej demokracji mogła być wcielana właśnie tylko przez maszynerię państwową USA, która dążyła nie tylko do przewagi politycznej i eksploatacji ekonomicznej, ale też do uformowania całego świata na swój obraz i podobieństwo – od systemu politycznego po kulturę.

W efekcie logika funkcjonowania elit i struktur amerykańskich nie była logiką zwykłego państwa narodowego, ale logiką metropolitalnego regionu budowanego Imperium Mundi, tak jak teoretyzowali na jego temat Antonio Negri, a w Polsce Tomasz Gabiś. Najważniejszym mechanizmem wzrostu tego „światowego imperium” miał być proklamowany w czasach Ronalda Reagana turbokapitalizm ujęty w formule „konsensusu waszyngtońskiego”. W istocie globalizacja dokonywała się najszybciej i najsilniej właśnie na poziomie gospodarczym.

Rychło dały o sobie znać wewnętrzne sprzeczności takiej formuły Imperium Mundi. Wolny przepływ kapitału i towarów wyprzedził formy panowania politycznego, pierwszą wśród których miała być tzw. soft power. Głównym piachem w trybach procesu okazała się Chińska Republika Ludową – okazała się ona niepodatna na ideologię i presję polityczną hegemona, zachowując kontrolę nad własnym otwarciem na globalizację gospodarczą i cenzurując wpływ kulturowy na własne społeczeństwo. Swoje zrobił efekt skali Chin a także ich skonsolidowany system polityczny. Zdołały one akumulować i kapitał, i know-how. Komitet Centralny KPCh mógł tym łatwiej określić korzystne dla siebie warunki inwestycji, że miał do czynienia z Amerykanami wychowanymi w wybitnie indywidualistycznej kulturze, która dostała ideologiczno-polityczną sankcję w postaci neoliberalnej polityki kolejnych administracji w Białym Domu. Dla inwestorów liczył się tylko tegoroczny bilans spółki, a nie długofalowy interes gospodarki narodowej.

Gospodarcza globalizacja zadziałała więc przeciw politycznej. Zresztą amerykańskie elity nie były do końca gotowe także na tę ostatnią. Wszak USA nie uznały jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego. Donald Trump jasno pokazuje jak bardzo wierzy w kantowskie marzenie o światowej republice – zapraszając Władimira Putina, na którego Międzynarodowy Trybunał Karny wydał wszak nakaz aresztowania. Pozostaje przy tym niezachwianym sojusznikiem innego figuranta takiego nakazu – Benjamina Netanjahu.

Spotkanie z Putinem nie jest więc kaprysem, wyrazem skrajnej niekompetencji, czy wariactwa amerykańskiego prezydenta, jak to często słyszę i czytam w Polsce. Jest robieniem polityki zagranicznej w sposób, w jaki była robiona przez większość historii.

Zmienność retoryki i gestów to naturalna cecha tej formy uprawiania polityki. W Polsce przyjmowano niedawno z podnieceniem pewne utwardzenie języka Trumpa wobec Moskwy, gdy mówił o tym, że zawiódł się na Putinie, gdy zapowiadał skrócenie okresu, w którym Rosjanie mają zaprzestać działań zbrojnych (ten termin już minął!) i gdy jego urzędnicy grozili sankcjami pośrednimi wobec podmiotów skupujących rosyjską ropę naftową czy gaz ziemny.

Rozochocony pokorą, z jaką jego handlowy dyktat został przyjęty zachodnioeuropejscy wasale z UE, Trump przedsięwziął podobną jak wobec nich, taktykę zastraszania Indii. Podniósł 6 sierpnia cła na indyjskie towary do 50 proc., wprost wskazując na Indie palcem jako jednego z głównych nabywców rosyjskiej ropy, czyli jako na potencjalną ofiarę zapowiadanych antyrosyjskich sankcji wtórnych.

Rzecznik indyjskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych odpowiedział na to uwagą, by Waszyngton nie wtrącał się w kształt relacji między jego państwem a Moskwą. Indie zasygnalizowały również, że nie kupią amerykańskich samolotów F-35. Tego samego 6 sierpnia zapowiedziano, że premier Indii Narendra Modi uda się do Chin po raz pierwszy od siedmiu lat, na szczyt Szanghajskiej Organizacji Współpracy, który rozpocznie się 31 sierpnia. Dwa dni później Modi odbył rozmowę telefoniczną z Władimirem Putinem, podczas której zaprosił prezydenta Rosji do swojego kraju na 23 szczyt dwustronny. Pojawiły się informacje, iż Hindusi mogą kupić najnowocześniejszy rosyjski samolot myśliwski Su-57 ponieważ Rosjanie poszli w swojej ofercie tak daleko, że zaoferowali kody źródłowe.

Biorąc pod uwagę, że Trump poważnie nadwyrężył relacje także z pozostałą częścią BRICS – Republiką Południową Afryki i Brazylią (wobec tej ostatniej żądał umorzenia procesu sądowego jej byłego prezydenta i swojego zwolennika Jaira Bolsonaro), USA znalazły się w niebezpiecznej izolacji w gronie mocarstw… a nie są już hegemonem. To dlatego Donald Trump zaprosił Władimira Putina, czym ostatecznie pogrzebał marzenia o izolacji rosyjskiego przywódcy.

Czy wyciągniemy z tego jakiekolwiek wnioski w Polsce? Rosja nie będzie izolowana. Rosja nie zostanie wykluczona z Europy. Rolę tę będzie podtrzymywał usilnie ten sam polityk, którego Europa, a szczególnie Polska uważa za swojego protektora. Polityk ten bezlitośnie będzie rozgrywał wobec nas rosyjski straszak, w sytuacji, gdy sami Europejczycy nie mają relacji z Moskwą.

W chwili, gdy tak właśnie układają się relacje międzynarodowe czołowa partia opozycyjna, szykując się do przejęcia władzy w naszym kraju napisała w swojej, werbalnie uzurpatorsko określonej, „deklaracji polskiej” – „Należy bezwzględnie postawić na ścisły niezachwiany, strategiczny sojusz militarny gospodarczy ze Stanami Zjednoczonymi Armia Polska musi zostać rozbudowana we współpracy z USA”. Osoby te zdają się nie rozumieć rzeczywistości geopolitycznej, która ich otacza.